KotorArt
međunarodni muzički festival
Creating Heritage
KotorArt
Creating Heritage
Međunarodni festival KotorArt jedan je od rijetkih umjetničkih organizacija u regionu koji dosljedno njeguje praksu naručivanja novih djela umjetničke muzike. U prethodne 23 godine Festival je poručio preko 30 originalnih djela crnogorskih, regionalnih i međunarodnih autora, i na taj način sa preko četiri sata muzike dao doprinos razvoju, očuvanju i dostupnosti savremenom umjetničkom stvaralaštvu. Takođe, kroz praksu poručivanja kompozicija, doprinosi i očuvanju i valorizaciji kulture i tradicije, kreiranju i baštinjenju novog i jedinstvenog nacionalnog umjetničkog izraza, kao i afirmaciji crnogorskih autora i izvođača.
Projekat Savremeni crnogorski muzički identiteti kroz CD izdanje kompozicija, narudžba Festivala KotorArt Don Brankovi dani muzike, inspirisanih važnim istorijskim datumima i baštinom Crne Gore i Kotora, podržan od strane Ministarstva kulture i medija Crne Gore, realizovan je u tri ciklusa u periodu od 2021. do 2024. godine. Tokom prve dvije faze projekta (2021–2023) studijski je snimljen dio poručenih kompozicija, dok je treća, finalna faza uključivala publikovanje CD izdanja i onlajn plasiranje audio digitalnog formata osam vokalnih, instrumentalnih i vokalno-instrumentalnih djela.
Osam djela odabranih za audio publikovanje nastale su kao narudžbe KotorArt Don Brankovih dana muzike za ceremonije otvaranja i druge važne programe Festivala i inspirisana su važnim nacionalnim, lokalnim i univerzalnim temama poput obilježavanja lokalnih i međunarodnih godišnjica, upisivanja Kotora u Listu svjetske baštine Uneska, promocije muzičke i umjetničke baštine, ukazivanja na važnost održivog razvoja i ekologije itd. Realizaciji projekta doprinijeli su mnogobrojni partneri, uključujući d.o.o. ArtistixPro, ŠOSMO Vida Matjan, Dom kulture Studentski grad Beograd i drugi.
Mešoviti hor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu (CD1/1)
Dorotea Aranđelović, sopran (CD1/1)
Vanja Biserčić, tenor (CD1/1)
Dragana Jovanović, dirigent (CD1/1, 3)
Dejan Đonović, narator (CD1/2, CD2/1)
Crnogorski orkestar mladih (CD1/2, 4, CD2/1, 2)
Premil Petrović, dirigent (CD1/2, 4, CD2/1, 2)
Vokalni oktet Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu (CD1/3)
Dmitrij Prokofjev, violončelo (CD1/4)
Natalija Radić, sopran (CD2/1, 2)
Olivera Tičević, sopran (CD2/2)
Milica Milanović, sopran (CD2/2)
Marija Đurđević Ilić, flauta (CD2/3, 4)
Ivana Dakić, oboa (CD2/3, 4)
Petar Garić, klarinet (CD2/3, 4)
Antonio Nevski, fagot (CD2/3, 4)
Nikola Ćirić, horna (CD2/3, 4)
Umjetnici
O djelima i kompozitorima
Ivan Mudi
Ivan Mudi (1964-2024
Himna Sv. Nikoli
Kao prva kompozitorska narudžba festivala KotorArt, a u povodu stogodišnjice Crkve Svetog Nikole u Kotoru, britanski kompozitor, muzikolog i pravoslavni sveštenik o. Ivan Mudi komponovao je akapela horsko djelo za osmoglasni mješoviti hor Himnu Svetom Nikoli. Autor se opredijelio za veoma intesantnu kombinaciju trodjelne homofono-polifone strukture, pri čemu je prvi i treći, dominantno homofoni dio baziran na tekstu prve stihire s velikog večernja posvećenom ovom svetitelju i uz originalnu muziku, dok je središnji odsjek kompozicije izrazito polifonog tkiva, kao svojevrsni višeglasni kanon baziran na originalnoj i arhaičnoj, srednjovekovnoj liturgijskoj kompoziciji Isaije Srbina Agios o Theos/Svjati Bože. Naizmjenično narastanje i dijalogiziranje horskih struktura muškog i ženskog sastava donosi muzičku materiju oporog i izrazito aklamacionog, fanfarno-svečanog tipa koja u širokom slogu izražava svu vaseljensku slavu zaštitnika moreplovaca Svetog Nikole. To je uspješna postmodernistička sinteza anglikanske i ruske vokalne tradicije objedinjena savremenim autorskim senzibilitetom koji poštuje tradiciju i na njenim temeljima, uz neophodnu dozu savremenog pravoslavnog muzičkog i sveštenoslužiteljskog izraza/etosa stvara originalni umjetnički doprinos.
Dr. Bogdan Đaković
Ivan Mudi studirao je muziku i teologiju na univerzitetima u Londonu, Joensuu i Jorku (gdje je doktorirao), a privatno je studirao kompoziciju kod Ser J. Tavenera. Bio je i pravoslavni sveštenik, te je liturgijsko pojanje i pravoslavna duhovnost imala dubok uticaj na njegovu muziku koja je izvođena, emitovana i snimana širom svijeta, između ostalog, i za izdavačke kuće: Hyperion, ECM, Teldec, Sony, Gothic, MU i Oehms. Ivan Mudi bio je kompozitor rezident na ljetnjem festivalu Hilijard i Međunarodnom festivalu glasova i viola na Eviji, u Grčkoj. Držao je seminare i predavanja na brojnim svjetskim univerzitetima. Bio je član istraživačke jedinice CESEM na Univerzitetu Nova, u Lisabonu. Organizovao je Prvu međunarodnu konferenciju o pravoslavnoj crkvenoj muzici 2005. godine. Potom je izabran za predsjednika novoosnovanog Međunarodnog društva za pravoslavnu crkvenu muziku. Ivan Mudi je objavio brojne članke o sakralnoj muzici, a takođe je bio veoma aktivan i kao dirigent. Redovno je sarađivao sa horovima i vokalnim ansamblima u Velikoj Britaniji, Španiji, Portugaliji, Srbiji, Finskoj i Sjedinjenim Američkim Državama.
Ivan Marović
Ivan Marović (1981)
Iskra besamrtna
Ovaj izabrani odlomak iz Njegoševe „Luče Mikrokozma” bavi se idejom ideje. Budući vezan za subjektivno tumačenje ovog literarnog predložka, put moje muzičke ideje sa svim njenim skretanjima, nedoumicama i promašajima ostao je vidljiv kao svjedočantvo o prirodi ideje – te je forma ovog djela determinisana samim traženjem forme. Može se forma Iskre besamrtne posmatrati i kao dvotematski oblik iz tri odsjeka, koji svoje naslove duguju stihovima iz pomenutog odlomka. Prvi odsjek ima podnaslov Struje i potoci, gdje se izlažu obje teme, prva – svečana u andante tempu, zatim druga, tempo allegro. Zatim slijedi Carstvo svjetlosti – vraćanje na prvu temu u novom, meditativnom tempu. I najzad – Ovdje naše sile iščezaju, treći odsjek koji otvara narator, gdje se nov muzički materijal miješa sa već izloženim na arbitraran način. Jer, tu su i moje
umne sile posustale, nazire se kraj – koji svojom neodređenošću i repetitivnošću svjedoči o zamoru materijala i zamoru kompozitora, ali i zamoru Njegoša koji piše te veličanstvane stihove o umornoj ideji koja je, prošavši sve „struje i potoke” asocijacija, istrošila se i pripala Svjetlosti, iskra ideje je postala besamrtna… Ovdje moje sile iščezaju.
Ivan Marović, kompozitor, završio je nižu i srednju muzičku školu u ŠOSMO Vida Matjan u Kotoru. Kao osnovca, zapazio ga je istaknuti jugoslovenski kompozitor Vojin Komadina, koji mu je postao mentor i dao prve lekcije iz komponovanja. Studije kompozicije i klavira upisao je na Muzičkoj akademiji Cetinje. Pohađao je majstorske kurseve u regionu i inostranstvu iz oblasti kompozicije, džez klavira i filmske muzike. Više puta je bio angažovan od strane Festivala KotorArt kao kompozitor djela za gudački orkestar ili duvački kvintet. S autorskim projektima i bendovima snimio je više albuma džez muzike i drugih žanrova. Pored autorskih kompozicija, u koje spadaju Iskra besamrtna, za gudački orkestar i naratora, Kotor 1979, za gudački orkestar, Karneval u magli, za duvački kvintet itd., piše muziku za pozorište i film. Dobitnik je više nagrada za pozorišni i filmski angažman na domaćim i inostranim festivalima kao što su Nagrada za najbolju muziku za igrani film
Sirin, Senada Šahmanovića, na Filmskom festivalu Otranto u Italiji, Nagrada za autora saradnika za muziku iz predstave Medeja, Slobodana Milatovića i za autora saradnika za muziku predstave Oro iz Bajke, Bonjo Lungova, na Bijenalu crnogorskog teatra.
Nina Perović
Nina Perović (1985)
Večernja molitva
Večernja molitva je narudžba Festivala Kotor Art, Don Brankovih dana muzike od 2015.godine, povodom obilježavanja 450 godina od smrti Blažene Ozane Kotorske. Djelo je posvećeno ekumenskoj svetici koja je život provela kao zazidana djevica u Crkvi Svetog Pavla u Kotoru. Tekstualnu osnovu kompozicije čini IV Psalm. Proces nastajanja djela i pripremu premijernog izvođenja obilježila je tromjesečna saradnja sa vokalnim ansamblom Luča. U pogledu tretmana vokalnog ansambla, a u skladu sa samom tematikom, kompoziciju odlikuje jasnoća i preglednost horske fakture, a sastavljena je iz više različitih odsjeka od kojih se svaki veže za neki od stihova psalma. Uz proširenu tonalnost, tretman drugih muzičkih komponenti svoj uzor pronalazi pretežno u duhovnoj horskoj muzici.
Pogledi
Pogledi za tri soprana, gudački orkestar i elektroniku nastali su kao narudžba Festivala 2019. godine. Pored zbirke pjesama Marinizmi, Slobodana Tišme, tekstualnu osnovu djela, kao omaž Kotoru čine i renesansni stihovi Ivana Bolice (Opis zaljeva i grada Kotora) i tekstovi nekoliko narodnih pjesama. Sam naslov Pogledi u vezi je s ortogonalnom projekcijom, kao jednim od načina predstavljanja predmeta, djelova, objekata koje sam povezala s arhitekturom starog grada Kotora, koji je poslužio kao uzor u formiranju oblika kompozicije i načinu tretiranja pojedinih muzičkih motiva. U premijernom izvođenju djela učestvovale su Olivera Tičević, Marijana Šovran i Milica Milanović, dok u zabilježenom audio snimku Poglede izvode Olivera Tičević, Milica Milanović i Natalija Radić. Ovo je važno napomenuti jer elektronski sloj djela sadrži audio snimke tri soprana iz prve postavke.
Čobanine, lijepa đevojko / Bokeško kolo
Čobanine, lijepa đevojko i Bokeško kolo nastali su kao narudžba Don Brankovih dana muzike u 2021. godini. Festival je naručio dva aranžmana za dvije narodne pjesme iz oblasti muzičkog folklora, a izbor pjesama dat je slobodi autora. Dok je u aranžmanu Bokeškog kola zadržan originalni muzički materijal, bez naročitih inovacija, i uz pretežno pojednostavljenje
svih parametara muzičke građe, u Čobanine, lijepa đevojko uvedena je tape elektronika, kao i nov muzički materijal koji asocira na zvuk ćuka (ptice). Sadržaj tape elektronike napravljen je od audio zapisa vokalnog izvođenja originalne melodije
pjesme, kao i snimaka koje su pojedinačno napravili svi članovi ansambla. Više puta zabilježen konačni audio snimak (formiran u Logic Pro softveru na osnovu dobijenih audio zapisa), obuhvatio je i zvuke iz prirode, gdje je snimanje obavljeno.
Bokeško kolo se u pristupu oblikovanja same dramaturgije djela pretežno svodi na primjenu principa ponavljanja čiji tempo i, uopšte, dinamika postepeno narastaju do kraja kompozicije.
Nina Perović završila je na Muzičkoj akademiji u Cetinju istovremeno osnovne i specijalističke studije kompozicije, u klasi prof. Žarka Mirkovića, i klavira, u klasi prof. Aleksandra Serdara i prof. Vladimira Bočkarjova. Master diplomu stekla je na Muzičkoj akademiji u Ljubljani, u klasi prof. Uroša Rojka. Završila je doktorske studije na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, u klasi prof. Srđana Hofmana, kao i postdiplomske studije kompozicije na Univerzitetu za muziku i izvođačke umjetnosti u Gracu, u klasi prof. Klausa Langa. Primarna interesovanja su joj akustična i elektronska muzika, ali piše
i muziku za pozorište i film, a uključena je i u više projekata za djecu. Njen opus obuhvata djela za simfonijski orkestar, vokalne, kamerne i vokalno-instrumentalne ansamble, solo instrumente. Njene kompozicije izvođene su u prestižnim koncertnim salama i na brojnim muzičkim festivalima u različitim evropskim zemljama. Učestvovala je na majstorskim kursevima za kompoziciju, radeći s kompozitorima među kojima su: Manos Cangaris, Eno Pope, Vinko Globokar, Stegan Prins. Članica je Muzičkog odjeljenja u Crnogorskoj akademiji nauka i umjetnosti, i radi kao saradnik u nastavi na Muzičkoj akademiji na Cetinju. Dobitnica je stipendije i-Portunus za razmijenu mladih umjetnika, kao i stipendije Gete instituta.
Aleksandar Perunović
Aleksandar Perunović (1978)
Ja sam mrtav sada, vi ste bili prije
Kompozicija Ja sam mrtav sada, vi ste bili prije nastala je 2016. godine kao narudžba Festivala KotorArt Don Brankovi dani muzike, a povod je bio obilježavanje decenije od smrti Don Branka Sbutege. Nakon premijernog izvođenja iste godine, djelo je na Festivalu izvedeno još dva puta: na otvaranju 2021. i zatvaranju 2023. godine. Naziv kompozicije predstavlja početni stih Sbuteginog soneta Odrazi 11, pri čemu sam imao u vidu značenje i zvučnost samog stiha, a ne nešto poput tonskog slikanja navedenog soneta. Kako je djelo – shodno propozicijama poručioca – pisano za solo čelo i gudački orkestar, a imajući u vidu činjenicu da je i sâm Don Branko svirao čelo, uloga ovog instrumenta poprima konotativno svojstvo koje implicira više semantičkih aluzija. Što se tiče stila djela, ono pripada onom korpusu mog stvaralaštva u kom pokušavam da, uz primjenu minimalnih sredstava, postignem maksimum muzičkog izraza. To konkretno znači strogu primjenu dijatonike, kao i pojedinih muzičko-matematičkih principa, tj. kontrapunktskih postupaka poput kanona, augmentacije, inverzije i sl. Riječ je, dakle, o davanju prednosti objektivističko-ontološkom nad subjektivističko-ekspresivnom pristupu muzici. Ovo drugo dolazi po sebi.
Aleksandar Perunović diplomirao je i magistrirao na odsjeku za Kompoziciju na Muzičkoj akademiji na Cetinju, u klasi Žarka Mirkovića, a doktorirao na istom odsjeku na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, u klasi Srđana Hofmana. Autor je velikog broja solističkih, kamernih, horskih i orkestarskih djela, kao i ostvarenjâ koja izlaze iz okvira strogo muzičkog izraza (muzički teatar, primjena elektronike i multimedije). Djela su mu izvođena u Crnoj Gori (autorski koncerti, festivali KotorArt, Budva – Grad teatar, A tempo itd.), regionu (Međunarodne tribine kompozitora u Beogradu, Mokranjčevi dani u Negotinu itd.), kao i širom Evrope (Internationales Theater u Frankfurtu, Muzej savremene umjetnosti Palais de Tokyo u Parizu, Muzeй Duhovnih Skarbіv Ukraіni u Kijevu, Teatri Migjeni u Skadru, Konserthuset u Geteborgu, više gradova u Austriji, Njemačkoj, Holandiji, Švajcarskoj, Italiji, Poljskoj itd.). Mnoga od ovdje izvedenih djela nastala su kao narudžbe izvođača, ansambala, festivala. Radi kao vanredni profesor na predmetima Muzički oblici i Harmonija na Muzičkoj akademiji na Cetinju, a član
je i Odbora za muzičke umjetnosti u Crnogorskoj akademiji nauka i umjetnosti.
Rambo Amadeus
Rambo Amadeus (1963)
Pasija po Steli
Pasija po Steli djelo je operetske forme, ozbiljnog sadržaja, tretirano s humoresknim otklonom. Rađena po narudžbi, Pasija mi je dala da se fokusiram, udubim. Svjestan nedostatka svijesti o načinima devastacije obale i zagađivanja morskog svijeta, veoma sam se potrudio da djelo bude pitko, duhovito, ali istovremeno i zastrašujuće. Globalni problem zagađivanja smjestio sam u lokal, personalizujući ga kroz odnos morske zvijezde, krihke i osjetljive, s jedne strane, i moćnog, velikog, bahatog kruzera koji, služeći ljudskoj trci za profitom uništava morska staništa u Bokokotorskom zalivu, s druge strane. S obzirom na to da nisam školovan za komponovanje klasične muzike, muziku sam radio sasvim organski, intuitivno, izbjegavajući bilo kakav manirizam. Da bih uspješno pretočio zamišljeni zvuk na notni papir, presudno je pomogao Matija Anđelković. Moram da kažem da sam se veoma zabavljao, u izvođenju preuzimajući ulogu Kruzera, zločestog bariton recitatora, dok je Natalija Radić uradila posao soprana – morske zvijezde iznad profesionalnih očekivanja, toliko toplo, inspirisano, virtuozno i šarmantno, da jedva čekam neko novo izvođenje ovog djela, djeleći binu s njom i Premilom Petrovićem, iskusnim dirigentom, koji je notno štivo besprekorno prenio orkestru.
Rambo Amadeus, pseudonim Antonija Pušića, sastavljen iz imena Džona Ramba i Volfganga Amadeusa Mocarta, spada u popularne fenomene rođene i ostvarene na muzičkoj sceni bivše Jugoslavije. U svojim pjesmama kombinuje satiričnu poeziju o ljudskoj prirodi i besmislenosti lokalne politike s mješavinom muzičkih stilova u koje spadaju džez, rok, hip-hop, dram end bejs. Njegovi nastupi, zasnovani na snimljenim pjesmama, zbog toga su uvijek nadograđeni improvizacijom i humorom. Objavio je albume: Hoćemo, gusle (PGP-RTB, 1989), Psihološko-propagandni komplet M-91 (PGP-RTB, 1991), K.P.G.S. (De Production/Master Records, 1993), Lažni car Šćepan Mali (De Production, 1994), O, tugo jesenja (PGP-RTB, 1998), Čobane, vrati se (Dallas Records, 2000), Oprem dobro (B92, 2005), Hipišizik metafizik (PGR-RTB, 2008), Vrh dna (Mascom Records, 2015). Diplomirao je turizmologiju na Prirodno-matematičkom fakultetu u Beogradu i višestruki je prvak bivše Jugoslavije u jedrenju. Na takmičenju za Pjesmu Evrovizije predstavljao je Crnu Goru 2012. godine, s pjesmom Euro Neuro.
Ulaznice
Ulaznice su dostupne preko mreže GigsTixa, putem interneta na www.gigstix.me i širom Crne Gore, na izabranim lokacijama Tobacco S Press.
Podržite festival
Kao festival od posebnog značaja za kulturu Crne Gore, KotorArt uživa pokroviteljstvo Opštine Kotor i Ministarstva kulture Crne Gore. Veliki broj uspješnih kompanija u Crnoj Gori i regionu su podržali festival – PRIDRUŽITE NAM SE I VI